کرونا و مغز

کرونا ویروس یک ویروس با ویژگی های تهاجمی به مغز هست که می‌تواند تاثیراتی نظیر ایجاد التهاب و میلین زدایی در مغز را ایجاد کند. این ویروس تمامی جهان را به خود مشغول کرده است، و در این میان مغز پژوهان سوالات بسیاری در رابطه با این ویروس در ذهن دارند و مهمترین آن اینکه آیا کرونا ویروس میتواند وارد مغز شود یا نه؟ پاسخ کوتاه است: بله آنها می‌توانند وارد شوند و فرایندهای ناخوشایند فراوانی را ایجاد کنند.

ویروس ۱۰۱

این دسته از ویروس‌ها دارای یک خانواده‌ی بزرگ  هستند که Covid-19 تنها یکی از انواع این ویروس‌ها می‌باشد. این نوع ویروس‌ها ظاهری کروی با خارهای تاج مانندی دارند که شکلی شبیه تاخ خورشید به آنها می‌دهد و از این رو به این نام Solar Crona که به معنی تاج خورشید هست، شناخته می‌شوند. غشای این ویروس ها از چربی ساخته شده است و درون آن نوکلئوکپسید وجود دارد که RNA تک رشته ای مثبت آن را در خود جای داده است. این بدان معنی است کهRNA می تواند هم به مانند ژنوم و هم mRNA عمل کرده و با استفاده از ریبوزومهای سلول میزبان، به پروتئین ترجمه شود. ژنوم کرونا ویروس بسیار سنگین‌تر از سایر ویروس‌ها است و کلیه پروتئین‌های اصلی مورد نیاز برای مونتاژ آنها را رمزگذاری می کند.

راه رسیدن این ویروس به مغز !!! 

این ویروس یکی از ویروس‌هایی هست که توانایی آسیب به مغز را دارد. برخی دیگر از این نوع ویروس‌ها شامل ویروس همگام سازی تنفسی انسان (hRSV) ، ویروس آنفولانزا (IV) و متاپنومو ویروس انسانی (hMPV) هستند. به طور کلی سد مغزی خونی در حفاظت از ورود این ویروس‌ها عملکرد خوبی دارد. با این وجود ، بعضی اوقات کرونا ویروس‌های تنفسی قادر به عبور از سد مغزی خونی هستند. مطالعات نشان می‌دهند که وقتی ویروس وارد بدن می‌شود، می تواند در کمتر از ۷ روز از CNS نفوذ کرده و وارد مایع مغزی نخاعی شود. این در حالی است که مکانیسم دقیق انجام این فرایند مشخص نیست و به نظر می رسد مسیر اصلی این فرایند پیاز بویایی ‌باشد.

البته راه‌های دیگری نیز ممکن است وجود داشته باشد، مانند عصب واگ که تاثیر آن در مورد ویروس آنفلوانزا مشاهده شده است. برخی دیگر از مطالعات نشان می‌دهد که این اتفاق ممکن است در اثر آسیب به سد مغزی خونی ناشی از التهاب بیش از حد ایجاد ‌شود.

تاثیر کرونا ویروس‌ها بر روی مغز

این ویروس در مغز می تواند باعث ایجاد انواع اختلالات و آسیب‌ها مانند ایجاد التهاب در مغز (آنسفالیت) یا و مغز و نخاع (آنسفالومیلیت) شود که سبب بروز علائم حاد مانند سردرد، تب، صرع وضعیتی، تشنج و از دست دادن هوشیاری شود. شاید موذیانه‌ترین تأثیر این ویروس، اثر میلین زدایی باشد که در نهایت می‌تواند موجب بروز بیماری ام اس شود. برخی از مطالعات نشان می‌دهد که آنها گلیوتروپیک هستند، زیرا عفونت کرونا ویروسی باعث می‌شود گلیا انواع فاکتورها از جمله اینترلوکین‌ها، پروتئین‌های التهابی و شیمیوکین‌هایی که در ابتلا به ام اس دخیل هستند را آزاد کند.

در انتها، این بیماری علاوه بر همه اثرات عصبی شناختی، می‌تواند اثرات شناختی و روحی ماندگار نیز داشته باشد. این به طور کامل مورد مطالعه قرار نگرفته‌ است، بنابراین مسیر طولانی در شناخت و درک تمامی ویژگی‌های کرونا ویروس وجود دارد.

منابع :

Desforges M et al., Viruses, ۱۲ (۱) ۲۰۱۹ Dec 20 Human Coronaviruses and Other Respiratory Viruses: Underestimated Opportunistic Pathogens of the Central Nervous System

Bohmwald K. et al., Front Cell Neurosci. 2018; 12: 386. ۲۰۱۸ Oct 26. Neurologic Alterations Due to Respiratory Virus Infections

Bleau et al, J Virol, 89 (19), 9896-908, Oct 2015  Brain Invasion by Mouse Hepatitis Virus Depends on Impairment of Tight Junctions and Beta Interferon Production in Brain Microvascular Endothelial Cells